Ngày 1-3 (giờ Mỹ), Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) cho hay Tổng thống Joe Biden sẽ sử dụng "mọi công cụ sẵn có" để ngăn chặn chống lại những hành vi thương mại được Mỹ cho là mang tính "lạm dụng" của Trung Quốc.

Ông Joe Biden, cựu Phó Tổng thống Mỹ dưới thời Tổng thống Obama, gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh hồi năm 2013.   Ảnh: AFP

Mỹ sẽ nỗ lực đấu tranh

Trong báo cáo về chương trình nghị sự năm 2021 do USTR đệ trình lên Quốc hội Mỹ, đội ngũ phụ trách vấn đề thương mại của Tổng thống Biden cho biết sẽ nỗ lực cải thiện quan hệ với các đồng minh và bảo vệ người lao động Mỹ. Báo cáo nhấn mạnh việc phục hồi mối quan hệ rạn nứt với các đồng minh và đối tác thương mại cũng sẽ là một phần trong chiến lược ứng phó với Trung Quốc của Tổng thống Biden nhằm giải quyết tình trạng "méo mó" của thị trường toàn cầu do tình trạng dư thừa công nghiệp tạo ra.

Báo cáo này được xem là một trong những tín hiệu nhằm chính thức hóa những tuyên bố của Tổng thống Biden và bà Katherine Tai - người được ông đề cử vào vị trí người đứng đầu USTR. Ngoài ra, báo cáo cũng nhấn mạnh những thiệt hại do các hành vi thương mại không công bằng và mang tính cưỡng ép của Trung Quốc gây ra, đồng thời khẳng định những hành vi này "gây phương hại đến lợi ích quốc gia của Mỹ".

Trước đó, cùng ngày, trong văn bản trả lời câu hỏi của các nghị sĩ, bà Tai khẳng định sẽ nỗ lực đấu tranh với hàng loạt hành động thương mại và kinh tế “bất công” của Trung Quốc. Bà nhấn mạnh sẽ cố gắng sử dụng tiến trình tham vấn thực thi trong thỏa thuận thương mại Giai đoạn 1 mà Washington và Bắc Kinh đã đạt được dưới thời của cựu Tổng thống Donald Trump để đảm bảo sự bảo vệ đối với quyền sở hữu trí tuệ của Mỹ.

Mỹ cần tránh “bẫy đàm phán” của Trung Quốc

Mới đây, ông Matthew Pottinger, phó cố vấn an ninh quốc gia dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cáo buộc Trung Quốc “giăng bẫy” Washington để đàm phán nhằm đạt được điều có lợi cho Bắc Kinh. Ông Pottinger, người từng đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng chính sách Trung Quốc, đã cảnh báo chính quyền tân Tổng thống Mỹ Joe Biden rằng không nên rơi vào "bẫy đàm phán" của Trung Quốc hoặc để Bắc Kinh chủ động "câu giờ" khi thương lượng. Ông cho rằng các chính phủ Mỹ trước đây chỉ rút ra được bài học trên sau khi mất thời gian đàm phán qua lại với Trung Quốc và hậu quả là Washington bị thâm hụt thương mại với Bắc Kinh và bị rò rỉ tài sản sở hữu trí tuệ.

Theo giới quan sát, Trung Quốc được cho thường sử dụng chiến thuật trì hoãn trong đàm phán để giành được lợi thế chiến lược và nếu họ đạt được thỏa thuận thông qua thương lượng, sẽ có khả năng họ thất hứa, vi phạm cam kết khi điều đó phù hợp với mục đích của Bắc Kinh.

Kể từ khi ông Biden nhậm chức, Trung Quốc đã chìa "cành ô liu" về phía Mỹ. Vào tháng 12-2020, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị kêu gọi Mỹ mở lại các cuộc đối thoại ở tất cả các cấp nhằm đối thoại và xử lý tranh chấp. Trong cuộc gọi đầu tiên với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken vào tháng này, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác Đối ngoại Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì một lần nữa đề nghị thiết lập một mối quan hệ lành mạnh với Mỹ.

Hồi đầu tháng 2 vừa qua, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (CPC) Dương Khiết Trì đã kêu gọi chính quyền Mỹ của Tổng thống Joe Biden tập trung vào hợp tác và kiểm soát các bất đồng nhằm đưa quan hệ song phương phát triển theo hướng lành mạnh và ổn định. Ông Dương Khiết Trì ước tính các doanh nghiệp Mỹ có thể được hưởng lợi từ xuất khẩu số hàng hóa trị giá 22.000 tỷ USD sang Trung Quốc trong thập kỷ tới. Ông cũng hy vọng chính quyền mới của Mỹ đáp ứng nguyện vọng của nhân dân hai nước và đi theo xu thế lịch sử.

Tuy nhiên, trong gần 20 năm qua, Mỹ đã đàm phán nhiều lần với Trung Quốc trong các lĩnh vực như thương mại, pháp quyền và không có cuộc đàm phán nào được đánh giá là có kết quả tích cực. Chẳng hạn như, Trung Quốc năm 2015 từng cam kết với chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama rằng sẽ không quân sự hóa Biển Đông, nhưng Bắc Kinh đã không giữ lời. Mỹ năm 2019 từng lên án Bắc Kinh về việc này.

Các chuyên gia cho rằng, chính quyền Biden nên cân nhắc kỹ trước khi dự tính mở ra các cuộc đối thoại mới với Trung Quốc và nên duy trì chính sách gây áp lực như thời ông Trump để ngăn Bắc Kinh có thêm thời gian để trở nên mạnh hơn nữa vì điều này có thể gây tổn hại đến lợi ích và an ninh quốc gia của Mỹ.

AN BÌNH